Toksoplazmoza, choroba, która może być niebezpieczna w czasie ciąży

Toksoplazmoza to zakażenie wywołane przez pasożyta i wymaga konsultacji z lekarzem. Pojawia się w wyniku zarażenia pierwotniakiem Toxoplasma gonidii. O ile u osób dorosłych z dobrze działającym systemem odpornościowym zakażenie może spowodować bezobjawowe nosicielstwo, o tyle u kobiet w ciąży toksoplazmoza stanowi realne zagrożenie dla rozwoju dziecka.

Jeśli kobieta w ciąży nigdy nie miała kontaktu z pasożytem, nie będzie uodporniona. Jeśli zarazi się w czasie ciąży, istnieje ryzyko zakażenia przezłożyskowego. W tym przypadku ryzyko dotyczy płodu. Toksoplazmoza może prowadzić do nieprawidłowości rozwojowych mózgu lub czaszki, uszkodzeń okulistycznych płodu oraz poronienia.  
 

Zakażenie związane z pasożytem

Toksoplazmoza jest związana z zakażeniem pasożytem: toxoplasma-gondii. Jest pasożytem kokcydialnym (mikroskopijnym pierwotniakiem). Jego forma apikompleksowa umożliwia mu łatwe wnikanie do komórek ludzkich. Człowiek jest żywicielem pośrednim tego pasożyta. W człowieku, pasożyt pozostanie i przekształci się w formę inwazyjną dla żywiciela ostatecznego, którym jest kot.  U kota, toksoplazma infekuje tkanki jelitowe. Kot nie będzie miał żadnych objawów lub po prostu lekkie zmęczenie. Wówczas wydali jaja w kale i będzie odporny na toksoplazmę. Jaja te zostaną następnie połknięte przez inne ssaki (krowy, myszy, ludzi...), które są żywicielami pośrednimi. Cykl ten zostanie reaktywowany, gdy inny kot zje skażonego gryzonia. W rzeczywistości, żywiciele pośredni utrzymują w swoim organizmie pasożyta, który jest aktywny w różnych narządach: mówimy o cystach wewnątrztkankowych.
 

Sposoby zarażenia

• Żywność skażona toksoplazmozą: Należą do niej surowe lub niedogotowane mięso i owoce morza, produkty mleczne z surowego mleka (takie jak miękkie sery) oraz wędliny. Te pokarmy są ściśle odradzane w czasie ciąży, aby zapobiec pierwotnej infekcji toksoplazmozy, która zagraża płodowi.
• Spożywanie nieumytych warzyw i owoców
• Wypicie skażonej wody
• Kontakt z kocimi odchodami: Kobiety w ciąży powinny unikać zmieniania kocich kuwet.
• Zakażenie przezłożyskowe podczas ciąży: jeśli matka nigdy nie miała kontaktu z toksoplazmą przed zajściem w ciążę, nie jest na nią odporna. Pierwotne zakażenie matki w czasie ciąży stanowi ryzyko przeniesienia pasożyta na dziecko poprzez krwiobieg
• Przez uszkodzona skórę
• Przez transfuzję krwi
   

Objawy toksoplazmozy

Objawy zależą od kontekstu zakażenia: osoby zdrowe, ciąża, pacjenci z obniżoną odpornością... Czasami mogą one wystąpić podczas reaktywacji pasożyta.

• U osób zdrowych: zdrowi pacjenci są bezobjawowi w 80% przypadków. Może wystąpić zespół grypopodobny, tj. zmiana ogólnego stanu zdrowia i gorączka
• U osób, które wcześniej już chorowały istnieje prawdopodobieństwo reaktywacji toksoplazmozy. Inwazja pasożytów może być miejscowa lub uogólniona na cały organizm. Objawy to drgawki, epilepsja, zaburzenia widzenia, trudności z oddychaniem lub ból w klatce piersiowej; ból głowy, senność, zawroty głowy, nudności, wymioty.
   

Toksoplazmoza wrodzona

Występuje w czasie ciąży: płód może wtedy wykazywać nieprawidłowości, czasami poważne. Przebieg toksoplazmozy w ciązy może być całkowicie bezobjawowy. Przyszła mama często nie ma pojęcia, że w jej ciele grasuje pierwotniak i eksploruje organy.

Ryzyko przeniesienia toksoplazmozy na płód w przypadku pierwotnego zakażenia matki wynosi średnio 30%. Jest on niski na samym początku ciąży (około 10%), a następnie wzrasta w trakcie jej trwania, osiągając maksimum (60%) pod koniec ciąży. Jednak ciężkość następstw dla płodu jest wysoka w przypadku pierwotnego zakażenia na początku ciąży i znacznie niższa pod koniec.

• Jeśli pierwotne zakażenie wystąpi w pierwszym trymestrze ciąży: zdarza się to rzadko, ale może prowadzić do bardzo poważnych zaburzeń doprowadzających często do poronienia
• Jeśli pierwotna infekcja wystąpi w drugim trymestrze: istnieje ryzyko uszkodzenia mózgu i oczu, obserwuje się rozwój małogłowia, wodogłowia.
• Jeśli do pierwotnego zakażenia dochodzi w ostatnich miesiącach ciąży: objawy kliniczne u dziecka są na ogół niewielkie.

Zakażenie toksoplazmozą kobiety, nie musi oznaczać , że dziecko również zachoruje. Diagnostyka toksoplazmozy opiera się przede wszystkim na wykonaniu badania krwi na obecność przeciwciał IgM i IgG, których zawartość we krwi daje informację o tym, czy pacjentka jest zakażona pierwotniakiem.